Σύνταξη με 15 χρόνια δουλειάς

Του Τζώρτζη Ρούσσου / ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Μοιάζει για πολλούς Ελληνες με τον μαγικό αριθμό… Είναι το ελάχιστο όριο για την επίτευξη του στόχου της εξόδου από την εργασία (με τη συνδρομή βέβαια του συνταξιοδοτικού ορίου ηλικίας). Μιλάμε για τα 15 χρόνια εργασίας που εξασφαλίζουν το κατώτατο όριο για τη συνταξιοδότηση. Ομως για να επικοινωνούμε με τη γλώσσα των ασφαλιστικών ταμείων η 15ετία μεταφράζεται σε 4.500 ημέρες ασφάλισης (τα παλιά ένσημα δηλαδή, όπου ένα ένσημο ισούται με μία ημέρα ασφάλισης). Αυτό συμβαίνει αφού για τα ασφαλιστικά ταμεία το κάθε έτος συνταξιοδότησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 300 ημέρες ασφάλισης.

Ούτε λίγο ούτε πολύ μιλάμε για την είσοδο (με πλήρη ή με μειωμένη σύνταξη) στον κόσμο των συνταξιούχων μόλις κάποιος συμπληρώσει 4.500 ημέρες ασφάλισης.

Από εδώ και πέρα όμως αρχίζουν τα δύσκολα, αφού ο κάθε ασφαλιστικός φορέας διατηρεί, για την απόδοση της συντάξης, διαφορετικό όριο ηλικίας όχι μόνο σε επίπεδο ασφαλισμένων, αλλά και σε επίπεδο φύλου. Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σύνθετα αν αναλογιστούμε ότι οι ασφαλισμένοι έχουν χωριστεί και σε υποκατηγορίες. Ετσι λοιπόν άλλα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης έχουν οι άντρες και άλλα οι γυναίκες.

Ας… καταδυθούμε στα άβατα των ασφαλιστικών ταμείων, για να ξεσκονίσουμε τα κιτάπια και να δούμε κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί ένας εργαζόμενος να ελπίζει σε συνταξιοδότηση με τα λιγότερα δυνατά ένσημα.

Η πρώτη κατηγορία αφορά όσους ασφαλίστηκαν πρώτη φορά πριν από το 1993

Αφορά λοιπόν τους ασφαλισμένους που έγραψαν την πρώτη ημέρα ασφάλισης (πρώτο ένσημο) πριν από την 31η-12-1993.

Γυναίκες

Οι εργαζόμενες που ασφαλίζονται στον μεγαλύτερο ασφαλιστικό φορέα της χώρας μπορούν να συνταξιοδοτηθούν (εφόσον συμπλήρωσαν τις 4.500 ημέρες ασφάλισης εντός του 2013), όταν συμπληρώσουν το 67ο (πλήρη) ή το 62ο (μειωμένη) έτος της ηλικίας τους.

Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι αν κάποια εργαζόμενη συμπλήρωσε τις 4.500 ημέρες ασφάλισης νωρίτερα, τότε δικαιούται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης, αντίστοιχα, του 60ού και 55ου έτους της ηλικίας (πίνακας 1).

Βασική προϋπόθεση για τη λήψη μειωμένης σύνταξης είναι η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης ανά έτος την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.

Παραδείγματα:

i. Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας της το έτος 2012, μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας.

ii. Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας της από 1.1.2013 και μετά, μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.

iii. Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας της το έτος 2012, μπορεί να υποβάλει αίτηση για μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 57ου έτους της ηλικίας. Το ποσοστό της μείωσης για τη συγκεκριμένη ασφαλισμένη, μολονότι θα υπολογίζεται από το 67ο έτος της ηλικίας, θα διατηρείται στα 60/200.

iv. Ασφαλισμένη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, που συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας της από το έτος 2013 και εφεξής, μπορεί να υποβάλει αίτηση για μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας. Το ποσοστό της μείωσης για τη συγκεκριμένη ασφαλισμένη θα διατηρείται στα 60/200, αν η διαφορά της ηλικίας της κατά την υποβολή της αίτησης για μειωμένη σύνταξη και του 67ου έτους της ηλικίας (απαιτούμενο όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη) είναι άνω των 5 ετών.

Γυναίκες με βαρέα

Για τις γυναίκες ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, ήδη από την 1η-1-2013 το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έχει εξομοιωθεί με αυτό των αντρών ασφαλισμένων (62ο).

Παραδείγματα:

i. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης το 2012, συνταξιοδοτείται με τη συμπλήρωση του 57ου έτους της ηλικίας.

ii. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης από το έτος 2013 και εφεξής, συνταξιοδοτείται με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας.

Αντρες

Για τους ασφαλισμένους του Ιδρύματος, που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, το όριο ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης έχει αυξηθεί από 1-1-2013 από το 65ο έτος της ηλικίας στο 67ο και για τη λήψη μειωμένης σύνταξης από το 60ό έτος της ηλικίας στο 62ο. Για τη λήψη δε μειωμένης σύνταξης απαιτείται, από τις συνολικά 4.500 ημέρες ασφάλισης, να έχουν πραγματοποιηθεί και 100 τουλάχιστον ημέρες ανά έτος την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αίτησης για σύνταξη (πίνακας 2).

Παραδείγματα:

i. Ασφαλισμένος που υποβάλλει αίτηση για πλήρη σύνταξη έως 31.12.2012, με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημερών, απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας.

ii. Ασφαλισμένος που υποβάλλει αίτηση για πλήρη σύνταξη από 1.1.2013 και εφεξής, με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημερών, απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας.

Αντρες με βαρέα

Για τους άντρες ασφαλισμένους σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (ΒΑΕ), που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 σε ΒΑΕ και από αυτές 1.000 τουλάχιστον την τελευταία 13ετία από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, το όριο ηλικίας, από 1.01.2013, αυξάνεται από το 60ό στο 62ο έτος (πίνακας 3).

Παράδειγμα:

Ασφαλισμένος, ο οποίος το 2012 συμπληρώνει 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 3.600 σε ΒΑΕ και από αυτές 1.000 τουλάχιστον την τελευταία 13ετία από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, εφόσον το συμπληρώνει έως 31.12.2012.

Στην περίπτωση που συμπληρώνει 4.500 ημέρες ασφάλισης μετά την 1.01.2013 (εκ των οποίων 3.600 σε ΒΑΕ και από αυτές 1.000 τουλάχιστον την τελευταία 13ετία από την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας) δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας.

Οικοδόμοι

Για τους ασφαλισμένους/-ες, οι οποίοι συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 3.600 σε βαριές οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες και από αυτές 1.000 τα τελευταία 13 έτη από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης ή με 4.500 ημέρες ασφάλισης σε όλες σε οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες, εκ των οποίων οι 500 τα τελευταία 13 έτη από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, τα όρια ηλικίας έχουν αυξηθεί από 1.01.2013 για τους μεν άντρες στο 60ό έτος, για τις δε γυναίκες στο 55ο.

Παράδειγμα:

Ασφαλισμένη η οποία θα συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης σε οικοδομικές εργασίες το 2013 και εφεξής, θα δικαιούται σύνταξη όταν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας.

ΟΤΑ

Για τους ασφαλισμένους/ες του Ιδρύματος (προσωπικό Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης) οι οποίοι συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 3.600 στις ειδικότητες του ν.1694/87 (υπηρεσίες υγιεινής – καθαριότητας) και από αυτές 1.000 την τελευταία 13ετία από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, το όριο ηλικίας αυξάνεται από 1.01.2013 από το 58ο στο 60ό έτος.

Παραδείγματα:

i. Ασφαλισμένος ο οποίος έχει συμπληρώσει τις ως άνω ημέρες ασφάλισης το 2012, δικαιούται πλήρη σύνταξη στο 58ο έτος, εφόσον το συμπληρώνει έως 31.12.2012.

Στην περίπτωση που το συμπληρώνει μετά την 1.01.2013, θα δικαιούται σύνταξη όταν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας.

ii. Ασφαλισμένη, η οποία θα συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης στις ως άνω εργασίες το 2013 και εφεξής, θα δικαιούται σύνταξη όταν συμπληρώσει το 60ό έτος της ηλικίας.

Ασφαλισμένοι μετά την 1.1.1993

Η δεύτερη κατηγορία αφορά τους ασφαλισμένους/-ες του Ιδρύματος που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης και έχουν ασφαλιστεί πρώτη φορά μέχρι την 31η-12-1992. Το όριο ηλικίας έχει αυξηθεί από 1.1.2013 από το 65ο έτος της ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης στο 67ο και από το 60ό έτος της ηλικίας για τη λήψη μειωμένης σύνταξης στο 62ο.

Στην περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης εξακολουθεί να ισχύει η ειδική πρόσθετη προϋπόθεση των 750 ημερών ασφάλισης τουλάχιστον την τελευταία πενταετία πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης.

Παραδείγματα:

i. Ασφαλισμένος/-η που υποβάλλει αίτηση για πλήρη σύνταξη έως 31.12.2012, με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημερών, απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας.

 ii. Ασφαλισμένος/-η που υποβάλλει αίτηση για πλήρη σύνταξη από 1.1.2013 και εφεξής, με συνολικό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 4.500 ημερών, απαιτείται να έχει συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας.

Με βαρέα ένσημα

Για τους ασφαλισμένους/-ες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 3.375 σε βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα, το όριο ηλικίας αυξάνεται από 1.01.2013 από το 60ό στο 62ο έτος.

Παράδειγμα:

Ασφαλισμένος/-η που συμπληρώνει 4.500 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 3.375 σε ΒΑΕ (άρθρο 24 παρ.3 του ν. 2084), έως 31.12.2012 δικαιούται πλήρη σύνταξη στο 60ό έτος της ηλικίας, εφόσον το συμπληρώνει έως και 31.12.2012. Στην περίπτωση ωστόσο που συμπληρώνει το 60ό έτος μετά την 1.01.2013, το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά 2 έτη και ως εκ τούτου ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος θα δικαιούται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας.


ΟΑΕΕ

Ασφαλισμένοι μέχρι 31.12.1992 (παλαιοί ασφαλισμένοι)

Οσοι από τους ασφαλισμένους συμπλήρωσαν μέχρι την 31η-12-2012 15 έτη ασφάλισης (αλλά και το 65ο έτος της ηλικίας), έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε με αυτές τις προϋποθέσεις. Αντίθετα οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης ή το 65ο έτος της ηλικίας μετά την 01.01.2013, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και τη συμπλήρωση όμως του 67ου έτους της ηλικίας.

Ασφαλισμένοι από 01.01.1993 (νέοι ασφαλισμένοι)

Οι ασφαλισμένοι που μέχρι 31.12.2012 συμπλήρωσαν 15 έτη ασφάλισης και το 65ο έτος της ηλικίας τους (ή το 60ό έτος για μειωμένη σύνταξη), έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε το θελήσουν χωρίς να υπάρχει αλλαγή στο καθεστώς και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους.

Οι ασφαλισμένοι (άντρες και γυναίκες) που συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης ή το 65ο έτος της ηλικίας τους (ή το 60ό έτος της ηλικίας για μειωμένη σύνταξη), από 01.01.2013 και μετά, δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και ηλικία 67 ετών (ή ηλικία 62 ετών για μειωμένη σύνταξη).

Ειδικά ταμεία

Για τους ασφαλισμένους των πρώην Ειδικών Ταμείων και Κλάδων Κύριας Ασφάλισης (τ. ΤΑΠ-ΔΕΗ, τ. ΤΑΠ-ΟΤΕ, τ. ΤΣΠ-ΗΣΑΠ, τ. ΤΣΠ-ΕΤΕ, τ. ΤΣΠ-ΤΕ, τ. ΤΣΠ-ΑΤΕ, τ. ΤΑΠ-ΙΛΤ, τ. ΤΑΠ-ΕΤΒΑ, τ. ΤΑΠΑΕ-ΕΘΝΙΚΗ, τ. ΤΣΕΑΠΓΣΟ) υπάρχουν διαφορετικές προϋποθέσεις. Ετσι για τη συνταξιοδότηση των γυναικών ασφαλισμένων πριν από την 1.1.1983, που έχουν χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 15 ετών, το απαιτούμενο όριο ηλικίας είναι αυτό που αντιστοιχεί στο έτος συμπλήρωσης της ηλικίας των 60 ετών (για πλήρη σύνταξη). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ίδιες χρονικές προϋποθέσεις ισχύουν για τη συνταξιοδότηση των γυναικών ασφαλισμένων πριν από την 1.1.1993 που έχουν χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 15 ετών. Ετσι και εδώ το απαιτούμενο όριο ηλικίας είναι αυτό που αντιστοιχεί στο έτος συμπλήρωσης της ηλικίας των 60 ετών (για πλήρη σύνταξη) (πίνακας 4).

Ειδικότερα:

Γυναίκες και άντρες

Για τη συνταξιοδότηση των μετά την 1η/1/1993 ασφαλισμένων οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης είναι ενιαίες για τους μισθωτούς ασφαλισμένους όλων των φορέων ασφάλισης και ίδιες για άντρες και γυναίκες. Για τη συνταξιοδότηση στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται η συμπλήρωση του κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης και του αντίστοιχου έτους της ηλικίας, όπως φαίνεται στους επόμενους πίνακες (πίνακας 5).