Ποιοι χάνουν, ποιοι κερδίζουν απ' την αναγνώριση χρόνου

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ

ΣΙΔΗΡΑ πυγμή προς τους ασφαλισμένους που υπηρέτησαν τη στρατιωτική τους θητεία επιβάλλει το νέο ασφαλιστικό. Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, όσοι συμπληρώνουν 37ετία κατά τα επόμενα χρόνια, οι ασφαλισμένοι προ του 1983 στο ΙΚΑ και όσοι υπηρέτησαν την πατρίδα μοιάζει να είναι οι πλέον αδικημένοι του νέου ασφαλιστικού.

Η ταυτόχρονη επίθεση σε τέσσερα μέτωπα καθίσταται μέρα με την μέρα ακόμη πιο γλαφυρή. Με τις νέες εγκυκλίους του υπουργείου Εργασίας, αποκαλύπτεται ότι οι παραπάνω κατηγορίες είναι απόλυτα εκτεθειμένες απέναντι στη δραματική αύξηση των ορίων ηλικίας. Και η μετάθεση της ημερομηνίας συνταξιοδότησης έως και 5 έτη φυσικά βιώνεται ως παγίδευση στην εργασία. Ομως αυτή η αύξηση στον χρόνο ασφάλισης προσθέτει και ανασφάλεια περί την εργασία. Αλλωστε η ανεργία είναι πιθανόν να χτυπήσει την πόρτα του εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα πριν ο ταχυδρόμος φέρει την πολυπόθητη σύνταξη.

Η μαύρη λίστα

Αναλυτικά, οι κατηγορίες που δεν έχουν την ευκαιρία να μετριάσουν τις επιπτώσεις του νέου ασφαλιστικού (το οποίο εισάγει την 40ετία και την έξοδο στο 65ο έτος της ηλικίας), μέσα από τις διάφορες δυνατότητες που παρέχει ο νόμος, όπως η αναγνώριση πρόσθετου πλασματικού χρόνου, είναι οι ακόλουθες:

1 Οι ασφαλισμένοι που συνυπολόγιζαν έως τώρα και τη στρατιωτική θητεία και ήλπιζαν να συνταξιοδοτηθούν στο 58ο έτος (55ο στα βαρέα). Σε αυτή την περίπτωση η πραγματική απασχόληση θα ήταν 33 έτη και με το στρατό (π.χ. διετή υπηρεσία) επιτυγχανόταν η περίφημη 35ετία. Ομως αυτό ισχύει μέχρι τέλους του έτους. Από το 2011 απαιτούνται 36 έτη ασφάλισης, τα οποία δεν μπορεί να συμπληρώσει κανείς όταν έχει 34,5 έτη (μαζί με το στρατό) το 2010, καθώς δεν του δίνεται η δυνατότητα αναγνώρισης πρόσθετου πλασματικού χρόνου πέραν του στρατού (π.χ. ανεργία για άλλες 100 ημέρες -από 200 φέτος σε 300 από το νέο χρόνο- σπουδές, ασθένεια για άλλες 100 ημέρες, περιόδος μαθητείας κ.ά.).

Το ίδιο ισχύει και με τους ελεύθερους επαγγελματίες. οι οποίοι έβγαιναν έως τώρα στο 60ο έτος με 35ετία (συνυπολογιζομένου και του στρατού) και στο εξής, σταδιακά μέχρι το 2015, απαιτείται 40ετή περίοδος ασφάλισης. Σε αυτή την περίπτωση, όποιος ασφαλισμένος συνυπολόγιζε το στρατό αλλά του υπολειπόταν λίγες ημέρες ασφάλισης για έξοδο στη σύνταξη που προσδοκούσε να συμπληρώσει τον επόμενο χρόνο, παγιδεύτηκε. Το 2011 θα απαιτούνται 36 έτη, το 2012 θα χρειάζεται 37 κ.ο.κ. Από τη στιγμή που για φέτος δεν αρκούν οι ημέρες ασφάλισης ώστε να συμπληρωθεί η περίφημη 35ετία, το ίδιο επαναλαμβάνεται καθένα από τα επόμενα χρόνια από την στιγμή που δεν υπάρχει ευκαιρία αναγνώρισης πρόσθετου πλασματικού χρόνου και, ταυτόχρονα, ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται 12 μήνες κάθε έτος.

2 Οσοι υπολόγιζαν στην 37ετία για έξοδο χωρίς όριο ηλικίας, κατά τα επόμενα χρόνια παγιδεύονται γιατί ακόμη και αν κάνουν χρήση πλασματικού χρόνου (στην 37ετία δεν μπορούσε να αναγνωριστεί ο στρατός ή η διαδοχική ασφάλιση σε ταμείο άλλου κλάδου) δεν μπορούν να βγουν ούτε με 40 ή 43 έτη ασφάλισης. Και αυτό γιατί από 1/1/2011 ετέθη τελικά και όριο ηλικίας. Απαιτείται η συμπλήρωση του 58ου έτους και, σταδιακά, του 60ου το 2013. Αυτή την αδικία για όσους εργάζονται από μικρά παιδιά, υποσχέθηκε ότι θα διορθώσει ο υφυπουργός Εργασίας Γ. Κουτρουμάνης, μειώνοντας το όριο ηλικίας στο 56ο έτος κατά το μεσοδιάστημα (π.χ. το 2011). Θέμα το οποίο παραμένει εκκρεμές, ενώ ασκούνται συντονισμένες πιέσεις προς διευθέτηση κατά το επόμενο διάστημα.

3 Οι ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ), δεν διασφαλίζουν τα ώριμα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, κάτι που έγινε για τους εργαζόμενους στις ΔΕΚΟ, τους ασφαλισμένους στα ειδικά ταμεία και τους δημόσιους υπαλλήλους. Σε αυτή την κατηγορία αυξάνονται τα όρια ηλικίας και, μετά το 2015, θα ισχύσει η ρύθμιση για συνταξιοδότηση στο 65ο έτος της ηλικίας από το 58ο (με 35ετία) σήμερα.

Στρατιωτική θητεία

4 Στον ιδιωτικό τομέα η αναγνώριση της στρατιωτικής θητείας κοστίζει το 20% του τρέχοντος μισθού για τα ταμεία κύριας σύνταξης, συν περίπου 6% για τα επικουρικά. Ομως οι δημόσιοι υπάλληλοι αναγνωρίζουν τη θητεία με μόλις 6,67% (ξανά επί του τρέχοντος μισθού). Ακόμη και από το 2011, χρονιά κατά την οποία ο νέος νόμος (3863/2010) παρέχει έκπτωση 30%, η εξαγορά στον ιδιωτικό τομέα θα κοστίζει υπερδιπλάσια (ουσιαστικά 14% επί του μισθού) έναντι του Δημοσίου.

Για τις λοιπές αναγνωρίσεις, εκτός από την ασθένεια και την ανεργία, που είναι δωρεάν -αλλά αυτές οι περίοδοι δεν μετράνε για την προσαύξηση της σύνταξης παρά μόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος- το κόστος υπολογίζεται επί του βασικού μισθού (740 ευρώ), ή περίπου 148 ευρώ για κάθε μήνα πλασματικού χρόνου ασφάλισης.

Αναγνώριση πλασματικού χρόνου

Η περίοδος αναγνώρισης του πλασματικού χρόνου ξεκινάει από την 1/1/2011 και κλιμακώνεται ως εξής: 4 χρόνια από το νέο έτος, 5 έτη το 2012, 6 έτη το 2013 και, τελικά, 7 χρόνια το 2014.

Κατά το μεσοδιάστημα (2011-13), σύμφωνα με δηλώσεις του υφυπουργού Εργασίας Γ. Κουτρουμάνη, οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να αναγνωρίζουν πλασματικό χρόνο όπως προβλέπεται από το νόμο (4-6 έτη), έστω και αν έως σήμερα, ή μέχρι τέλους του 2010, έχουν αναγνωρίσει τον στρατό (1-3 έτη).

Σε αυτή την περίπτωση πληρώνουν στο ακέραιο την εξαγορά (δηλαδή το 20% του τρέχοντος μισθού και όχι με τις εκπτώσεις που θα ισχύσουν από το 2011). Πάντα με την δέσμευση ότι ο πλασματικός χρόνος δεν θα υπερβαίνει τα 7 έτη και πέραν του στρατού τα ενδιάμεσα-κλιμακωτά όρια.

Σύμφωνα με νέα εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, από το 2011 πλασματικός χρόνος αναγνωρίζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

*Από 300 ημέρες ασθένειας και ανεργίας (σύνολο 600). Ως χρόνος ανεργίας λογίζεται κάθε κενό μετά την πρώτη ασφάλιση.

*Χρόνος σπουδών σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, και για ένα πτυχίο, ακόμη και σε μέσες επαγγελματικές σχολές, δημόσιες ή ιδιωτικές μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους. Αρκεί να μην πρόκειται για παράλληλη ασφάλιση (π.χ. εργασία κατά την φοίτηση), ενώ απαιτείται η κτήση τίτλου σπουδών.

*Ο χρόνος απουσίας των μητέρων λόγω κύησης και λοχείας. Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 17 εβδομάδες.

*Η αναγνώριση του χρόνου απεργίας.

*Η προσμέτρηση του πλασματικού χρόνου για κάθε παιδί (1 έτος για το πρώτο παιδί, 2 για το δεύτερο και συνολικά 3 έτη και 5 συνολικά έτη για τρίτεκνη μητέρα).

Σημειώνεται ότι ο χρόνος αυτός λαμβάνεται υπόψη για τη συμπλήρωση του χρόνου ασφάλισης που απαιτείται για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος, όπως για τη συμπλήρωση του συντάξιμου χρόνου των μητέρων ανηλίκων, αλλά και για τη συμπλήρωση του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης.

*Η αναγνώριση του χρόνου μαθητείας, όπως τα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας (stage).

*Ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες προβλέπεται η αναγνώριση του χρόνου αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, πριν την εγγραφή στα μητρώα του οικείου οργανισμού (ΟΑΕΕ), και μέχρι πέντε χρόνια, εφόσον δεν έχουν καταβληθεί οι αναλογούσες εισφορές.

Εκτός από τον στρατό, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καταβάλλεται ποσό εξαγοράς με βάση το 25πλάσιο του ανειδίκευτου εργάτη, περίπου 150 ευρώ για κάθε μήνα.

Ως προς την αναγνώριση του χρόνου κύησης, λοχείας, επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας αυτός δεν υπολογίζεται για προσαύξηση της σύνταξης, παρά μόνο για θεμελίωση και ως εκ τούτου δεν καταβάλλονται εισφορές.